Podatkowe zagrożenia w procesie restrukturyzacji

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach 2 czerwca 2025 r. (sygn. I SA/Gl 34/25) skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalne, dotyczące zgodności polskich przepisów podatkowych z tzw. „dyrektywą połączeniową” (2009/133/WE). Wydanie wyroku przed TSUE będzie miało praktyczne i doniosłe konsekwencje dla dużej liczby podmiotów, które dokonały reorganizacji po 1 stycznia 2022 r. i tych, które planują dokonać takich reorganizacji w przyszłości – piszą Sabina Sampławska i Kamil Smarzewski z KPMG w Polsce.

Ograniczenie neutralności podatkowej restrukturyzacji wprowadzone zostało przez Polski Ład. 1 stycznia 2022 r. do ustawy o CIT został wprowadzony przepis art. 12 ust. 4 pkt 12 lit. a), zgodnie z którym w przypadku połączenia lub podziału spółek, do przychodów nie zalicza się przychodu wspólnika spółki przejmowanej lub dzielonej stanowiącego wartość emisyjną udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną, jeżeli udziały (akcje) w podmiocie przejmowanym lub dzielonym nie zostały nabyte lub objęte w wyniku wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku innego łączenia lub podziału podmiotów.

Zgodnie z tym przepisem polski ustawodawca zdecydował się uzależnić neutralność podatkową tzw. kwalifikowanych reorganizacji (połączenia, podziały) od braku zaistnienia wcześniejszych tego typu zdarzeń w przeszłości.

Od momentu wprowadzenia budził on istotne zastrzeżenia co do zgodności z dyrektywą.

Organy podatkowe (zob. interpretacja indywidualna z 13 grudnia 2024 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.571.2024.1.JF; interpretacja indywidualna z 12 grudnia 2024 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.571.2024.1.JF; interpretacja indywidualna z 19 czerwca 2024 r., nr 0114-KDIP2-1.4010.214.2024.2.PK) od początku wprowadzenia tego przepisu do polskiego porządku prawnego stały na stanowisku, że jest on zgodny z postanowieniami dyrektywy, argumentując to głównie tym, że ochrona interesów fiskalnych państwa członkowskiego (tutaj: Polski), w którym siedzibę ma podmiot dzielony lub przejmujący, uzasadnia opodatkowanie zysków powstających z kolejnego przekazania otrzymanych udziałów czy akcji.

Według organów z żadnego przepisu dyrektywy nie wynika, by ,,kolejne przekazanie”, o którym stanowi art. 8 ust. 6 dyrektywy, należało ograniczyć do sprzedaży udziałów objętych w wyniku reorganizacji. Co więcej, ponieważ dyrektywa nie zawiera przepisów dotyczących odpowiednich środków podatkowych w celu wykonania art. 8 dyrektywy, państwa członkowskie (w tym Polska) dysponują, w poszanowaniu prawa Unii, pewnym marginesem swobody w odniesieniu do wprowadzenia w życie tych przepisów.

Stanowisko prezentowane przez organy podatkowe jest kwestionowane przez sądy administracyjne (zob. wyrok WSA w Gliwicach z 28 stycznia 2025 r. o sygn. I SA/Gl 715/24; wyrok WSA w Gliwicach z 5 grudnia 2024 r. o sygn. I SA/Gl 522/24), które stwierdzają, że przepis art. 12 ust. 4 pkt 12 lit. a) ustawy o CIT jest niezgodny z dyrektywą, ponieważ jej przepisy nie przewidują żadnego warunku, który mógłby potencjalnie ograniczać neutralność podatkową podziałów/połączeń tylko do przypadków, w których udziały posiadane przez wspólnika spółki dzielonej/łączonej nie zostały uprzednio nabyte lub objęte w wyniku wcześniejszych kwalifikowanych reorganizacji, takich jak inne łączenia lub podziały podmiotów. Zgodnie bowiem z dyrektywą, co do zasady, wszelkie reorganizacje, niemające na celu unikania lub uchylania się od opodatkowania, powinny być neutralne podatkowo dla wszystkich stron transakcji biorących w niej udział.

Polski ustawodawca – zdaniem sądów – wbrew przepisom dyrektywy, znacząco zawęził ten zakres, ograniczając możliwość zastosowania wyłączenia również w przypadku transakcji realizowanych z powodów czysto biznesowych. WL

 

Czytaj więcej na Prawo.pl:

https://www.prawo.pl/podatki/pytanie-do-tsue-w-sprawie-restrukturyzacji,533876.html

 

Fot. Pixabay