Nowy Uzbekistan – ciekawy Partner Gospodarczy

– Kilka miesięcy temu w formule on–line z dużym zainteresowanie polskich i uzbeckich przedsiębiorców odbyło się posiedzenie Komisji Międzyrządowej do spraw Współpracy Gospodarczej i Forum Biznesu Polska Uzbekistan. Przedstawiliśmy szeroka ofertę polskiej gospodarki w obszarach: modernizacji energetyki, rolnictwa, techniki rolniczej  i przemysłu rolno-spożywczego, przemysłu wydobywczego, środków transportu, farmacji, leków weterynaryjnych, IT, e-games – mówi Janusz Piechociński, prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Polska-Azja. – Kolejny raz warto przypomnieć polskiej przedsiębiorczości zainteresowanej Azja Centralną nowy Uzbekistan – kraj, który w ostatnich latach podjął głębokie reformy przebudowy systemu politycznego, obszarów społecznych  i wprowadza bardzo przyjazne rozwiązania dla miejscowej przedsiębiorczości i inwestorów.

1 września naród Uzbecki świętuje 31-lecie ogłoszenia niepodległości Republiki Uzbekistanu,  a w październiki odbędą się wybory prezydenckie. Niepodległość Uzbekistanu otworzyła drogę do odrodzenia narodowej państwowości oraz świadomości, praw i wartości, obyczajów i tradycji narodu uzbeckiego.

Uzbekistan z zacofanej w niedalekiej przeszłości, rolniczej republiki z jednostronnie nastawioną gospodarką opartą na monopolu produkcji bawełny, skutecznie przekształca  się, otwierając na świat, technologie i nowoczesność.

– Kierownictwo Uzbekistanu podejmuje odważne decyzje, aby poszerzyć zasięg demokracji i  zwiększyć wzrost gospodarczy. Uzbekistan jest otwarty na handel i  inwestycje, zapewniając swobodny przepływ ludzi, pomysłów i technologii – dodaje Janusz Piechociński.

 

Główne strategiczne kierunki budowy państwa i społeczeństwa w nowym Uzbekistanie to:

1. Dalsze wzmacnianie roli parlamentu i partii politycznych w pogłębianiu demokratycznych reform i modernizacji kraju – reforma systemu zarządzania oraz usprawnienie systemu administracji publicznej.
2. Zapewnienie niezależności wymiaru sprawiedliwości; zwiększenie autorytetu sądów; demokratyzacja i usprawnienie wymiaru sprawiedliwości; zapewnienie gwarancji ochrony praw i wolności obywateli oraz zwiększenie praworządności.
3. Wzmacnianie stabilności makroekonomicznej i utrzymanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego; zwiększenie konkurencyjności gospodarki poprzez pogłębianie reform strukturalnych; modernizacja i dywersyfikacja wiodących branż; modernizacja i intensywny rozwój rolnictwa; kontynuacja reform instytucjonalnych i strukturalnych, mających na celu ograniczenie obecności państwa w gospodarce; dalsze wzmacnianie ochrony praw i  priorytetowej roli własności prywatnej; wspieranie rozwoju małej przedsiębiorczości i  przedsiębiorczości prywatnej, a także wszechstronnego i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego.
4. Konsekwentny wzrost realnych dochodów i tworzenie miejsc pracy; poprawa systemu ochrony socjalnej i opieki zdrowotnej; zwiększanie aktywności społecznej i politycznej kobiet; realizacja ukierunkowanych programów budowy tanich mieszkań; rozwój i modernizacja transportu drogowego; inżynieria, komunikacja i infrastruktura społeczna; zapewnienie poprawy warunków życia ludności; rozwój edukacji i nauki.
5. Priorytetowe kierunki w dziedzinie bezpieczeństwa, harmonii międzyetnicznej i tolerancji.

 

Według Banku Światowego wzrost PKB w 2019 r. wyniósł 5,8 proc. Bank Światowy prognozuje wzrost PKB dla Uzbekistanu na poziomie 4,3 proc. w 2021 r. i 4,5 proc. w 2022 r.

W czasie covid-19 program antykryzysowy i ograniczanie biedy:

W Programie Państwowym na 2021 r. za priorytet uznano: ulgi dla przedsiębiorców, zmiany w systemie emerytalnym, kształceniu wyższym; wzmacnianie zdrowia społeczeństwa oraz zapewnienie środków na redukcję biedy; popularyzacja turystyki; likwidacja monopolu na rynku zasobów energetycznych; optymalizacja zatrudnienia urzędników. Na jego realizację jest przeznaczone 29,5 tln sumów – 2,6 mld USD i 57,3 mln EUR. Z myślą o wsparciu przedsiębiorców w warunkach pandemii COVID-19 do 31 grudnia 2021 r. zostały  przedłużone odroczenia płatności podatku za użytkowanie ziemi i podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców, prowadzących działalność w sferze turystyki, transportu i wyżywienia, W systemie podatkowym oczekuje się, że w 2021 r. 2718 przedsiębiorców uzyska ulgi w wysokości 80 mld sumów. Od 1 marca Kombinat Górniczo-Hutniczy wprowadził  na giełdę wolną sprzedaż srebra dla wykonawców wyrobów jubilerskich.

W szkolnictwie wyższym rozpoczynając od roku akademickiego 2021-2022 został wprowadzony grant prezydenta dla 200 młodych ludzi, którzy uzyskają maksymalną liczbę punktów na egzaminach wstępnych na uczelnie wyższe. Wprowadzono udzielanie kredytu edukacyjnego dla rodzin z dwójką i więcej dzieci, kształcących się na uczelniach wyższych na zasadach kontraktu oraz jego spłaty po zakończeniu studiów. Stosowny dokument zapewni przekazanie bankom środków na kredyty z budżetu państwa. Liczba dotacji na kształcenie wyższe dla dziewcząt z niezamożnych rodzin zwiększyła się o 25 proc. Ponadto wprowadzono system przyznawania grantów prywatnym wyższym szkołom na przygotowanie specjalistów.

Od 1 kwietnia nastąpiło pięciokrotne zwiększenie liczby młodzieży kierowanej na studia magisterskie i doktoranckie do prestiżowych uczelni zagranicznych z ramienia Fundacji „El-jurt umidi” (Nadzieja narodu).

Rodzinom, w  których znajdują się osoby niepracujące w celu poszerzenia możliwości zajęcia się rolnictwem: przekazana zostanie ziemia od 0,1 do 1 hektara celem zatrudnienia w rolnictwie. Przekazanym gruntom będzie zapewniony system nawadniania (studnie artezyjskie, system kanałów i in.) oraz energia elektryczna. Zostały przydzielane subsydia na uprawę udostępnionych gruntów (orka, zakup nasion, sadzonek itp.). Rozpoczęto wypłatę subsydiów w wysokości do 7 mln sumów osobom bezrobotnym zamierzającym podjąć działalność gospodarczą na zasadach samozatrudnienia na zakup sprzętu i narzędzi niezbędnych do rozpoczęcia działalności.

 

Rozpoczęto likwidacje monopolu na rynku surowców energetycznych. Zostaje zniesione cło od importu skroplonego gazu, oraz pozwolenia, potrzebne do jego importu. Polecono opracowanie „mapy drogowej” tworzenia rynku hurtowego dla producentów i importerów poprzez wdrożenie mechanizmów rynkowych w sferze zaopatrzenia w energię elektryczną i gaz ziemny. W roku bieżącym, tytułem eksperymentu, ma zostać wprowadzona procedura przeznaczenia nie mniej niż 5 proc. wydatków z tworzonego budżetu jakiegoś regionu czy  miasta, zgodnie z  postulatami mieszkańców.

W 2021 r. ma być przeprowadzona redukcja dublujących się resortów, stanowisk i barier biurokratycznych w  zarządzaniu, optymalizacja etatów, przegląd procesów pracowniczych z zamiarem przekazania niektórych funkcji państwowych w ręce sektora prywatnego, redukcji licencji i dokumentów o charakterze zezwoleń i automatyzacji procesów ich wydawania. Uproszczenie procesów podejmowania decyzji w działalności ministerstw i resortów, optymalizacja procesów pracowniczych kosztem szerokiego wdrożenia technologii cyfrowych. Do końca 2021 r. zostaną uproszczone przepisy prawa gospodarczego.

 

Nowy Uzbekistan rozbudowuje swój potencjał przemysłowy. Na terenie kraju znajduje się dosyć dużo kopalin, znaczące złoża nafty i gazu, kamieni i metali szlachetnych, wolframu, węgla kamiennego i  uranu. Uzbekistan zajmuje obecnie 11 miejsce na świecie pod względem ilości wydobywanego gazu ziemnego, co wnosi niemały wkład do PKB państwa. Największe zakłady budowy maszyn to przedsiębiorstwa produkujące ciężarowe środki transportu, a  także fabryki samochodów osobowych GM Uzbekistan. W Taszkencie działają olbrzymie zakłady produkcji ciągników, które zapewniają rolnictwu własne maszyny i sprzęt specjalistyczny. Małą część rynku zaspokaja elektronika i AGD produkcji krajowej.

Wielką dynamikę rozwoju wykazuje przemysł lekki. Podstawy rozwoju elektroenergetycznego tworzy kilkadziesiąt elektrowni wodnych oraz elektrociepłowni. Rolnictwo wnosi około jedną czwartą wkładu do PKB kraju, a uprawa bawełny i z niej produkty to ponad 18 proc. eksportowanych towarów. Z  racji warunków klimatycznych w Uzbekistanie nie ma możliwości wystarczającej uprawy zbóż, dlatego większa część potrzeb wewnętrznych zaspokajana jest importem. Rozpowszechniona jest hodowla owiec, a  także produkcja sadownicza, która jest eksportowana w  postaci suszonych owoców. W ostatnich 5 latach znaczący wzrost ekonomiki kraju był związany z  dużymi dopływami środków zza granicy. Inwestycje zagraniczne umożliwiły odnowę aktywów produkcyjnych, w wyniku czego rozpoczęło się rosnące wydobycie ropy naftowej, zaczął się rozwój przemysłu farmaceutycznego i regularnie prowadzone są poszukiwania geologiczne, dające możliwość odkryć nowych złóż czy innych kopalin. Zbudowano i zwiększono potencjał Bucharskiej Rafineria Ropy Naftowej, cukrowni w Chorezmie, kompleksy gazowo-chemiczne Shurtański i Ustjurtski, Kunguradzką Fabrykę Sody, Dehkanabadzkie Zakłady Nawozów Potasowych.  Coraz więcej regionie znaczy przemysł samochodowy. Zbudowano nowoczesne linie montażu samochodów osobowych, pojazdów komercyjnych i autobusów. Eksport produkcji tekstylnej, w tym tkanin, wynosił w 2020 r. ponad 1 mld USD. Gotowa produkcja dostarczana jest do ponad 60 krajów świata. W 2021 r. planowany jest wzrost poziomu eksportu do 2 mld USD. Obecnie ponad 40 polskich kompanii kupuje dziesiątki tysięcy ton uzbeckich tekstyliów, a przedstawiciele uzbeckiego przemysłu tekstylnego stawiają na Polskę jako hub wejścia na rynku UE.

 

Dla utworzenia nowoczesnych przedsiębiorstw produkujących na rynki zagraniczne oraz produkcji zastępującej import zarządzono otwarcie czterech nowych stref ekonomicznych: „Urgut”, „Giżduwan”, „Kokand” i „Hazarasap”. Nowo tworzone wolne strefy ekonomiczne dołączyły do już funkcjonujących: „Nawon”, „Angren” i  „Dżizak”.

W przemyśle maszyn rolniczych wspólnie z wiodącymi światowymi producentami Claas, Case New Holland i Lemken stworzono wysoko technologiczne produkcje nowoczesnych traktorów, podnośników pneumatycznych, maszyn do zbioru bawełny. We współpracy z  koncernami LG, Samsung, Honeywell została wdrożona produkcja szerokiego asortymentu nowoczesnych urządzeń elektronicznych i elektrycznych domowego użytku. Niedawno Motorola wybrała Uzbekistan, jako bazę produkcji smartfonów Google Android.

Głównymi partnerami handlu zagranicznego są dla Uzbekistanu: Rosja, Chiny i Kazachstan. Do samej Rosji rocznie eksportuje się nie mniej niż 30 proc. całego obrotu towarowego państwa. ML